در سال 1999 شانزده گزارش از اشتباه گرفتن محلول رقیقشدهی Heparin با Hespan مشاهده شد (Hespan یک نام تجاری برای هیدروکسی اتیل استارچ رقیقشده در نرمال سالین است که برای مواردی از جمله Hypovolemia استفاده میشود).
این نوع خطاها معمولا هنگامی رخ میدهد که نام نوشتاری داروها شبیه به هم باشد. گاهی دو نام ژنریک، گاهی نام ژنریک یک دارو با نام تجاری داروی دیگر، و گاهی دو نام تجاری با یکدیگر از لحاظ نوشتاری شبیه به هم هستند و لازم است هنگام دارودهی به آنها توجه ویژه شود. داروهایی با این نوع شباهت را Look alike medications از نوع نوشتاری میگویند (طبیعتا داروهایی هم داریم که ظاهرشان شبیه یکدیگر است؛ مثلا رنگ و شکل و اندازه آمپول در هر دو یکسان است؛ این موارد هم Look alike medication هستند ولی از نوع دیداری؛ یعنی شکل ظاهری).
بعد از مشاهدهی آن شانزده مورد خطا در دارودهی، به فکر راه حلی برای کاهش احتمال خطا در دارودهی داروهایی با املای نزدیک یا شبیه به هم افتادند؛ راه حلی که خیلی زود فراگیر شد: Tallman Lettering.
در همان سال 1999 در مجله Nursing داروسازی به نام Michael Richard Cohen با چاپ مقالهای (+) موجب دیده شدن و رواج طرح Tallman Letteriing برای کاهش این نوع خطاها شد. او در همان سال کتابی را هم با عنوان Medication errors نوشت و در اصل سردبیری آن مجموعه مقالات را برعهده گرفت؛ ویرایش دوم این کتاب هم در سال 2007 منتشر شده است. در «داروساز بیمارستانی» در مطلبی جداگانه به معرفی و نقد آن کتاب خواهیم پرداخت.
ممکن است Tallman Lettering را به اشکال دیگری مانند Tall-man lettering یا Tall Man Lettering هم ببینید ولی شکل اول رایجتر است. گاهی به شکل اختصاری به آن TML هم میگویند.
پس از معرفی این طرح، FDA آمریکا استفاده از آن را در پروژهای با نام Name Differentiation Project توصیه کرد.
در بسیاری از سایتها اینطور نوشته شده که بخش مشترک در نام هر دو دارو با حروف کوچک نوشته میشود و حروف غیر تکراری را بزرگ مینویسند؛ اما این قاعده در بسیاری از موارد اشتباه است. در واقع استثناهای این موضوع آنقدر زیاد است که نمیتوان آن را یک قاعده نامید. در عمل، به جای حروف غیر تکراری، معمولا چند حرف اصلی و کلیدی که میتواند تمایز را بهتر نشان دهد با حروف بزرگ و سایر حرفها با حروف کوچک انگلیسی نشان داده میشوند.
مثلا چون احتمال بروز خطا و دارودهی اشتباه برای داروهای vincristine و vinblastine وجود دارد، در این روش آنان را به شکل vinCRIStine و vinBLAStine مینویسند (با S بزرگ، با وجود مشترک بودن S). یا DOPamine و DOBUTamine که DO در ابتدای نام هر دو مشترک است ولی با حروف بزرگ نوشته میشود.
FDA و انجمن داروسازان بالینی آمریکا همچنین توصیه کردهاند که برای جلب توجه بیشتر، حروف بزرگ میتوانند بهشکل بولد و یا رنگی نیز نوشته شوند؛ مثلا buPROPion یا busPIRone. طبیعتا میتوانید از هر روش دیگری که این تمایز را ایجاد کند هم بهره ببرید؛ مثلا زیر حروف بزرگ خط بکشید یا فونتش را درشتتر کنید.
راهکار تالمن در ایران هم مورد تاکید ویژه معاونتهای غذا و داروی دانشگاههای علوم پزشکی قرار گرفته است. اما متاسفانه بعضی از بیمارستانها هنوز به اهمیتش پی نبردهاند و آن را اجرا نمیکنند.
بعضی از بیمارستانها – به اشتباه – فکر میکنند باید تمام حروف داروهای مشابه را بزرگ تایپ کنند؛ در صورتی که چشم ما بعد از مدتی به تمام حروف کوچک یا تمام حروف بزرگ عادت میکند و دیگر موجب تمایز نمیشود.
باید دقت کرد که طرح تالمن لترینگ را Mixed Case Letters هم میگویند؛ یعنی الزاما باید در نام دارو هم حروف کوچک و هم حروف بزرگ تایپ شوند.
مهمترین محلهایی که شباهت نام داروها میتواند باعث مصرف داروی اشتباه شود و بهتبع آن توصیه میشود تالمن لترینگ انجام شود عبارتند از:
- جعبه دارو و خود دارو (بعضی از شرکتها – مخصوصا در خارج از کشور – روی جعبهی داروهای مشابه از لحاظ نوشتاری، این راهکار را پیاده میکنند.)
- قفسه داروها در داروخانه (پرسنل داروخانهها لازم است لیست اقلام مشابه را آماده کنند و در معرض دید روزانه خود قرار دهند. برچسبگذاری روی اقلام مشابه نیز یکی دیگر از راهکارهای کاهش احتمال بروز این نوع خطاهای دارویی است. +)
- نسخه پزشکان (یکی از محلهای اصلی اشتباهات اینچنینی، نادرست متوجه شدن خط پزشکان توسط پرستاران بخش یا تکنسینهای داروخانه است؛ بنابراین رعایت این نکته توسط پزشکان هم بسیار توصیه میشود؛ البته دهها مورد از رعایت آن توسط پزشکان متعهد دیده شده که جای تقدیر دارد.)
مطلب قبلی:
داروهای کاهنده آستانه تشنج