هر بیمارستان مطابق نیازهای اختصاصی خود، مجموعه‌ای از داروها را به‌عنوان فرمولاری بیمارستان – یعنی داروهای قابل استفاده برای خود – تعیین می‌کند و کاری به انبوه داروهای دیگر موجود در بازار ندارد. همان‌طور که یک فروشگاه محلی براساس حرفه‌ی تخصصی خود، ظرفیت فروشگاه و نیازهای منطقه، کالاهای محدود و مشخصی را خریداری و عرضه می‌کند، داروخانه‌های بیماستان‌ها هم تا حدی همین کار را می‌کنند.
مخاطب: داروساز
36 مقاله
36
مثل بسیاری دیگر از فرایندها و خدمت‌هایی که به‌تازگی ورژنِ در منزل‌شان هم آمده، مدتی است شاهد تب انجام تلفیق دارویی در منزل هستیم. اما آیا واقعا این کار شدنی است؟
برای پاسخ به این سوال باید ابتدا عمیقا بفهمیم که هدف از انجام فرایند تلفیق دارویی چیست.
خدماتی که اعضای کادر درمان ارائه می‌کنند – در کنار دعای خیر بیماران – لازم است آورده مالی هم برای‌شان داشته باشد. اما برای هر خدمتی که در مراکز درمانی ارائه می‌شود باید چقدر از بیمار پول گرفت؟ در این خصوص، هیئت دولت هر ساله با پیشنهاد وزارت بهداشت، لیستی از تمام خدمات درمانی را در مصوبه‌ای اعلام می‌کند که معمولا به نام کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت شناخته می‌شود.
نکات متعددی در زمینه رعایت اخلاق در فرایند تلفیق دارویی وجود دارد. با اینکه به‌نظر می‌رسد که ابعاد مختلف این بحث، به شکل تخصصی هنوز جایی مطرح نشده، فعلا اینجا به ذکر چهار نکته اخلاقی بسنده می‌کنیم. قطعا موارد دیگری هم وجود دارد که شاید در چارچوبی دیگر و در فضایی دیگر آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
در سال 1999 شانزده گزارش از اشتباه گرفتن محلول رقیق‌شده‌ی Heparin با Hespan مشاهده شد.
بعد از مشاهده‌ی آن شانزده مورد خطا در دارودهی، به فکر راه حلی برای کاهش احتمال خطا در دارودهی داروهایی با املای نزدیک یا شبیه به هم افتادند؛ راه حلی که خیلی زود فراگیر شد: Tallman Lettering.
با کمی ساده‌سازی می‌توان گفت هنگامی که میزان فعالیت تحریکی ناشی از گلوتامات بر میزان فعالیت مهاری ناشی از گاما آمینوبوتیریک اسید (گابا) غلبه کند تشنج رخ می‌دهد. این دو نوروترنسمیتر، هر کدام با مکانیسم‌های مختلف موجب این تحریک یا مهار می‌شوند و در حالت عادی تعادلی بین نیروهای گلوتامینرژیک و گابائرژیک وجود دارد.
هر زمان یک محرک – به هر روشی – کاری کند که قدرت تحریکی گلوتامات به میزان ناچیزی بیشتر از قدرت مهاری گابا شود، فرد را در آستانه تشنج قرار داده است. در واقع آستانه تشنج، حداقل قدرت یک محرک برای بروز تشنج است.
کمیته‌هایی در سطح کشور و در وزارت بهداشت، تحت عنوان کمیته تجویز و مصرف منطقی داروها وجود دارد. ممکن است آن را با عنوان RUD هم شنیده باشید (Rational Use of Drugs). در این کمیته‌ها معمولا سیاست‌گذاری‌های کلی در زمینه مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها تصویب و به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ می‌شود. البته ما در این مطلب نمی‌خواهیم در مورد این نوع کمیته‌های کشوری صحبت کنیم.
داروها به چند حالت می‌توانند موجب تداخل شوند: دارو-دارو، دارو-غذا، دارو-نتیجه آزمایشگاهی، و دارو-شرایط خاص. در تلفیق دارویی، آنچه بیش از سایر تداخلات برای ما مهم است، تداخلات دارو-دارو است. اکثر افرادی که عبارت تداخل دارویی را به کار می‌برند، منظورشان همین تداخل دارو-دارو است.
طبق استاندارد تعریف‌شده برای خدمت تلفیق دارویی، از میان انواع تداخل های دارویی (رده‌های A/B/D/X) رده‌های D و X از بقیه مهمترند و باید در قسمت یافته‌های فرم تلفیق دارویی به پزشک گزارش شوند.
حدود چهارصد میلیون نفر در جهان با کمبود آنزیم G6PD زندگی می‌کنند. این آنزیم در گلبول‌های قرمز وجود دارد و در تعیین طول مدت زایش تا نابودی گلبول قرمز موثر است. با این حال، میزان کمبود این آنزیم در همه یکسان نیست. طیفی را شامل می‌شود از کمبود ناچیز – که خطر خاصی ندارد – تا کمبود شدید این آنزیم که به آن فاویسم می‌گویند.
کمیته‌های زیادی در بیمارستان‌ها برگزار می‌شود؛ بعضی ماهانه، بعضی هر سه ماه یک‌بار و بعضی با فواصل کمتر یا بیشتر. ترکیب اعضا در کمیته‌ها ممکن است بیمارستان به بیمارستان متفاوت باشد؛ یعنی مثلا ممکن است یک داروساز در یک بیمارستان عضو کمیته ایمنی باشد ولی در بیمارستان دیگر، هیچ داروسازی بر دور میز کمیته ایمنی ننشیند. با این حال، معمولا در تمام بیمارستان‌ها دو کمیته هست که داروسازان بیمارستانی در آن حضور دارند. کمیته دارو و درمان، و کمیته آنتی‌بیوتیک استواردشیپ (یا همان کمیته مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک).
چه برای یک سوپرمارکت زیرپله‌ای و چه برای بزرگ‌ترین فروشگاه‌ها و داروخانه‌های بزرگ – و در واقع هر فروشگاهی که محصولات متنوعی می‌فروشد – آنالیز ABC ابزاری برای کنترل موجودی و سفارش‌گذاری منطبق بر موجودی انبار است.
این موضوع مخصوصا در داروخانه‌های بیمارستانی و انبارهای دارویی بیمارستان‌ها اهمیت مضاعفی دارد و معمولا پای ثابت کمیته دارو و درمان بیمارستان است
هر بیمارستان کارمندان مستقیم و غیر مستقیم زیادی دارد. طبیعتا ما در داروساز بیمارستانی نمی‌خواهیم در مورد همه کارمندان بیمارستان صحبت کنیم؛ در عوض، به کارکنانی که یک داروساز در بیمارستان معمولا با آن‌ها تعامل بیشتری دارد اشاره‌ای کوتاه می‌کنیم. واضح است که این موارد می‌تواند مصادیق دیگر یا استثناهایی هم داشته باشد. رییس بیمارستان…
برای بعضی از بیمارستان‌ها کیفیت برگزاری کمیته‌ها آن‌چنان مهم نیست. همین که کمیته برگزار شود برای‌شان کافی است. در کمیته‌های آن بیمارستان‌ها ممکن است کسی را ببینید که خوابش برده باشد؛ یا کسی که از اول تا آخر جلسه، یک کلمه هم نمی‌گوید (البته ممکن است زیر لب به همکاری که کنارش نشسته بگوید موزهای جلسه هفته قبل بهتر بود). یا کمیته‌ای که قرار بوده ساعت 14 ارائه و نیم‌ساعته تمام شود، به دلیل تاخیر ورود اعضای کمیته، بعد از چهل دقیقه هنوز رسما شروع نشده.
قطعا می‌توان حدس زد که خروجی چنین کمیته‌هایی چه خواهد بود.
اگر مسئول فنی داروخانه بیمارستان هستید، یا حتی اگر بدون گذاشتن پروانه مسئولیت فنی، فقط می‌خواهید تلفیق دارویی را در بیمارستان انجام دهید، گذرتان – بارها – به سایت آموزش مداوم پزشکی کشور خواهد افتاد.
می‌دانید که یکی از شروط انجام تلفیق دارویی، کامل و به‌روز بودن امتیاز بازآموزی است. بگذارید از چند زاویه این موضوع را بررسی کنیم.
قسمت توضیحات، یکی از ستون‌های فرم تلفیق دارویی است (اینجا واژه‌ی ستون را همان‌طور در نظر بگیرید که معمولا نوعروسان همسرشان را خطاب می‌کنند).
وجود اطلاعات مفید در این ستون می‌تواند سرنخ‌هایی به پزشک معالج بدهد که در تجویز داروها توسط او مورد استفاده و استناد قرار بگیرد.