به گواه تاریخ، هر پدیده یا فرایند نوظهوری با مخالفانی همراه بوده‌است. این موضوع حتی در مورد تلفیق دارویی در بیمارستان‌ها هم صدق می‌کند. شاید تلخ به‌نظر برسد ولی گاه حس می‌کنید تلفیق دارویی را در میانه میدان گذاشته‌اند و هر گروه از هر طرف – قربة الی الله – سنگی به سویش پرتاب می‌کند. اما معمولا علت این مخالفت‌ها چند تصور اشتباه است که اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره‌ای کوتاه می‌کنیم.
تصور اشتباه برخی پزشکان: داروساز با تلفیق دارویی در کار ما دخالت می‌کند.
بعضی از پزشکان معالج بر این باورند که هر اتفاق یا ویزیتی در مورد بیمار باید با یادداشت آنان در قسمت دستورات پزشک پرونده انجام شود؛ بنابراین از اینکه داروساز بدون هماهنگی و کسب اجازه با پزشک معالج، تلفیق دارویی را انجام دهد آزرده می‌شوند.
گروهی دیگر ممکن است فکر کنند – یا با عملکرد نادرست داروساز قبلی به این نتیجه رسیده باشند – که داروساز با تلفیق دارویی آمده تا به من امر و نهی کند؛ مثلا «دوز این دارو را اصلاح کن، یا به جای این دارو آن دارو را بده، یا فعلا این دارو متوقف شود.» من حوصله چنین امر و نهی شنیدنی را ندارم.
اینجا باید گفت که مهم‌ترین هدف تلفیق دارویی جلوگیری از بروز مغایرت‌های دارویی است. برای این کار، شرح حال نسبتا کاملی از بیمار گرفته شده و لیست دقیقی از داروهای مصرفی او – چه داروهای مصرفی قبلی و چه داروهای بیمارستان – آماده می‌شود. این فرایند، طبق آخرین ورژن استاندارد تلفیق دارویی نیازی به دستور پزشک برای اجرا شدن ندارد. در مطلب کدام بیماران مشمول انجام تلفیق دارویی هستند؟ به این موضوع اشاره شده‌است.
ضمن اینکه طبق همین استاندارد، تاکید شده که:
از ذکر هر گونه قضاوت بالینی و یا توصیه دارودرمانی در قالب فرم تلفیق دارویی اکیدا خودداری گردد.
بنابراین؛
- دخالتی در کار پزشک معالج ایجاد نخواهد شد، و اگر پزشک لزومی به بررسی یا تعیین دوز یا انتخاب داروی مناسب ببیند، راهش درخواست مشاوره دارویی از داروساز بالینی (در صورت وجود) است. تلفیق دارویی هدف دیگری را دنبال می‌کند.
- طبق دستورالعمل، داروسازان انجام‌دهنده تلفیق دارویی موظفند هیچ قضاوت بالینی یا توصیه در مورد انتخاب یا تغییر داروها نداشته باشند. حتی اگر مغایرت دارویی قابل ذکری مشاهده کردند (مثلا اینکه بیمار از قبل قرص دیگوکسین مصرف می‌کرده ولی در داروهای سابقه دارویی پرونده نوشته نشده بود) لازم است آن را با بهترین ادبیات و نرم‌ترین شکل ممکن اعلام کنند تا موجب کوچک‌ترین سوء تفاهم و دلخوری پزشک معالج نشود.
تصور اشتباه برخی اعضای هیئت‌مدیره بیمارستان: تلفیق دارویی با اضافه کردن بار مالی، بیماران را ناراضی می‌کند.
در پاسخ به این تصور نادرست، باید گفت اولا مبلغ یک یا دو تلفیق دارویی در مجموع هزینه‌های یک بیمار عدد قابل ذکری نیست. تازه باید کاهش معنادار مرگ‌ومیر بیماران با جلوگیری از برخی خطاهای دارویی را در نظر بگیریم (+). با افزایش درآمد بیمارستان به شکل مستقیم و با بالارفتن رتبه اعتباربخشی به شکل غیر مستقیم نقدینگی بیمارستان را هم بهبود می‌دهد. اگر نقدینگی ایجاد شده در راهی مانند افزایش رضایت کارکنان قرار بگیرد، این موضوع می‌تواند در نهایت به افزایش رضایت بیماران هم منتهی شود.
به علاوه، چون رضایت بیمار برای مجموعه داروساز بیمارستانی مهم است، نظرسنجی‌های بعد از ترخیص را – مستقل از رضایت‌سنجی‌های بیمارستان – با فاصله یک تا دو هفته انجام می‌دهد. میانگین کلی رضایت در این نظرسنجی‌ها 96 درصد بوده‌است. بخش زیادی از این رضایت به دلیل طرز مناسب برخورد با بیمار، همین‌طور مشخص شدن تکلیف داروهای منزل از لحاظ جدول زمانی ساعات مصرف بوده و بخش دیگر رضایت به دلیل پاسخگویی به سوالات بیمار بعد از زمان ترخیص است.
تصور اشتباه برخی داروسازان: در بیمارستان ما کیس‌های تلفیق دارویی وجود ندارد یا خیلی کم است.
تلفیق دارویی خدمتی ارزش‌آفرین است که طیف وسیعی از بیماران بیمارستان‌ها مشمول انجام آن هستند. در واقع با معیارهای دستورالعمل تلفیق دارویی، عملا بسیاری از بیماران می‌توانند این خدمت را دریافت کنند.
مطلب مرتبط: [کدام بیماران مشمول انجام تلفیق دارویی هستند؟]
ایده‌آل‌ترین فرد برای انجام فرایند تلفیق دارویی در هر بیمارستان – از نظر مجموعه داروساز بیمارستانی – مسئول فنی همان بیمارستان است. چون هم با پزشکان، نسخه‌های آنان، خط آنان، و هم با پرستاران و منشی‌ها آشناست و از هر نظر برای انجام این فرایند عالی است. اما چون ارائه خدمت تلفیق نیازمند چند پیش‌نیاز است، مجموعه داروساز بیمارستانی به داروساز حاضر در بیمارستان تا تامین تمام پیش‌نیازها کمک می‌کند.
تصور اشتباه برخی منشی‌ها یا پرستاران: تلفیق دارویی وقت ما را می‌گیرد و فرایند ترخیص را کند می‌کند.
مجموعه داروساز بیمارستانی به تجربه متوجه شده که انجام غیر حرفه‌ای این فرایند ممکن است موجب کند شدن فرایند ترخیص شود. اما با در نظر گرفتن راهکارهایی مانند تعیین بازه زمانی بهینه برای انجام تلفیقی دارویی در هر بخش خاص، در نظر گرفتن چند درصد از عایدی این فرایند برای پرستاران و منشی‌ها، و چند راهکار کوچک دیگر، این مشکل کاملا رفع شده‌است. در حال حاضر، عملا هیچ زمان اضافه‌ای به فرایند ترخیص تحمیل نمی‌شود.
ترتیبی که «داروساز بیمارستانی» برای خواندن مطالب سری «تلفیق دارویی» به شما پیشنهاد می‌دهد:
① نگاهی هلی‌کوپتری به تلفیق دارویی
③ چند تصور اشتباه درباره تلفیق دارویی
④ سرنوشت داروهای قبلی بیمار در بیمارستان
⑤ منظور از سرویس در پذیرش بیماران بستری چیست؟
⑥ داروهای نیازمند انجام تلفیق دارویی
⑦ لیست داروهای هشدار بالا (High-Alert) در فهرست رسمی داروهای ایران
⑧ بهترین شرح حال دارویی ممکن (BPMH)
⑨ لیست داروهای ممنوعه برای فاویسم
⑪ تداخلات دارویی در تلفیق دارویی و بهترین منابع چک کردن تداخلات
⑫ تفاوت تلفیق دارویی Retroactive و Proactive چیست؟
⑬ انواع مغایرت‌های دارویی (Discrepancy)
⑭ مصاحبه با بیمار در تلفیق دارویی | چند نکته کاربردی
⑮ کدام برگه های پرونده بیمار در تلفیق دارویی مهمترند؟
⑯ درباره ستون توضیحات فرم تلفیق دارویی
⑳ بهترین برنامه ممکن برای ترخیص دارویی (BPMDP)
㉑ معنی الکتیو چیست؟ | بیمار الکتیو، عمل الکتیو، بخش الکتیو
㉒ تلفیق دارویی تلفنی | شرایط و چالش‌ها
㉓ تلفیق دارویی در منزل | کاری تقریبا نشدنی مثل MRI در منزل
㉔ واژگان انگلیسی تلفیق دارویی بیمار خارجی
㉕ چند نکته اخلاقی در تلفیق دارویی
㉖ جزء حرفه ای و جزء فنی یعنی چه؟ | نحوه محاسبه ضریب K
㉗ ژورنال های پیشنهادی برای مطالعه داروسازان بیمارستانی
㉘ ز گهواره تا گور امتیاز بازآموزی بجوی | درباره سامانه آموزش مداوم پزشکی