قسمت توضیحات، یکی از ستون‌های فرم تلفیق دارویی است (اینجا می‌توانید واژه‌ی ستون را همان‌طور در نظر بگیرید که معمولا نوعروسان همسرشان را خطاب می‌کنند). 

وجود اطلاعات مفید در این ستون می‌تواند سرنخ‌هایی به پزشک معالج بدهد که در تجویز داروها توسط او مورد استفاده و استناد قرار بگیرد.

دقت کنید، دو قسمت با عنوان توضیحات در فرم تلفیق دارویی وجود دارد. یکی در قسمت اطلاعات دموگرافیک بیمار (شرح حال) که بالای فرم است، یکی هم در ستون توضیحات.

در توضیحات بخش شرح حال، هر توضیحی که در مورد شرح حال است ثبت می‌شود. مثلا اگر تیک بارداری را زده باشیم می‌نویسیم هفته 35 بارداری؛ یا در صورت تیک زدن مصرف آنتی‌بیوتیک در سه ماه گذشته، می‌نویسیم قرص سفیکسیم 400 که دو هفته پیش قطع شده؛ یا مثلا اگر تیک سیگار را زده باشیم می‌نویسیم تفریحی یا مثلا روزی یک پاکت. اگر چند مورد نیاز به توضیح داشت همه را کنار هم در قسمت توضیحات بالای فرم می‌نویسیم. اما ستون توضیحات که در میانه‌ی فرم است باید حاوی چه اطلاعاتی باشد؟

آخرین دستورالعمل استاندارد تلفیق (+)، به گفتن یک جمله درباره ستون توضیحات فرم تلفیق دارویی بسنده کرده:

در صورت نیاز به ذکر توضیحات در ارتباط با هر یک از داروهای مصرفی بیمار، خطای دارویی در مصرف، و یا مغایرت‌های قابل توجه، در ستون «توضیحات» موارد و هشدارهای لازم ذکر گردد.

بنابراین به‌جز اعلام مغایرت‌های دارویی، هر اطلاعات دیگری که به‌ هر نوعی اطلاعات مفید اضافه‌تری به پزشک می‌دهد و موضوع را روشن‌تر می‌کند، می‌تواند در ستون توضیحات نوشته شود (بد نیست بدانید که واژه وَضَح – که ریشه واژه‌ی توضیح است – به معانی مختلفی آمده، از جمله سپیدی صبح یا سپیدی پیشانی اسب).

اما لازم است نکته‌ی دیگری را هم در نظر گرفت. فضای خانه‌هایی که در ستون توضیحات فرم تلفیق دارویی هستند، زیاد نیست و نمی‌شود توضیحات را به تفصیل نوشت؛ بنابراین توصیه می‌شود شرح کلی یا همان سر نخ را در قسمت توضیحات بنویسیم و اگر نیازی به توضیح بیشتر بود، ادامه‌اش را پایین برگه در قسمت یافته‌ها اضافه کنیم. برای نظم بیشتر، می‌توان از شماره‌گذاری توضیحات هم استفاده کرد. مثلا اگر دو دارو نیاز به توضیحات تکمیلی دارند، سر نخ کلی را در قسمت توضیحات هر کدام می‌نویسیم و کنارشان به ترتیب یک و دو می‌گذاریم و در قسمت یافته‌های فرم، ادامه‌ی توضیحات را در کنار عدد یک و دو می‌نویسیم.

در مواردی که نیازمند بررسی فوری یا واجد هشدار باشند، علاوه بر نوشتن توضیحات، در ستون واجد هشدار هم تیک یا ستاره اضافه می‌کنیم.

با این مقدمه، می‌توان مثال‌های زیر را به عنوان مصداق‌های ثبت در ستون توضیحات فرم تلفیق دارویی در نظر گرفت:

  • در ستون توضیحات:
    1- تکرار غیر ضروری دارو (Duplication)
    در قسمت یافته‌ها:
    1- در کیسه داروهای بیمار، دو برند مختلف از قرص بیزوپرولول 2/5 میلی‌گرمی مشاهده شد که بیمار هر دو را استفاده می‌کند.
  • در ستون توضیحات:
    2- عدم اطمینان از دوز دارو
    در قسمت یافته‌ها:
    2- بیمار می‌گوید به احتمال زیاد دوز قرص لوزارتانش 50 میلی‌گرم است ولی مطمئن نیست. در حال حاضر هم ظاهرا راهی برای فهمیدن این موضوع وجود ندارد (در این صورت در خانه‌ای که مربوط به دوز داروست هم یک علامت سوال می‌گذاریم).
  • در ستون توضیحات:
    3- دارودهی بدون دستور پزشک
    در قسمت یافته‌ها:
    3- این دارو توسط مشاور قلب توصیه شده ولی بدون تایید پزشک معالج، دارد برای بیمار در بخش استفاده می‌شود.
  • در ستون توضیحات:
    4- داروی اشتباه
    در قسمت یافته‌ها:
    4- ظاهرا به دلیل متوجه نشدن خط پزشک، در کاردکس بیمار به اشتباه پماد واژینال نوشته شده؛ ولی بیمار آقاست! (کیس واقعی)
  • در ستون توضیحات:
    5- تداخل رده X (به همراه تیک زدن ستون واجد هشدار)
    در قسمت یافته‌ها:
    5- با سلام و احترام؛ ممکن است مصرف هم‌زمان متوترکسات و پیمکرولیموس موجب افزایش عوارض یا اثرات سمی متوترکسات شود (منبع: برنامه بررسی تداخلات دارویی Lexicomp)؛ البته قطعا این موضوع را در نظر ‌گرفته‌اید.
 
همچنین در مواردی که به توضیح تکمیلی نیازی نیست، می‌توان تنها از همان فضای ستون توضیحات استفاده کرد. مثلا:
 
  • تاریخ هولد: 12/5 (در صورتی که تیک توقف را برای یک دارو زده باشیم.)
  • خط‌خوردگی صحیح است؛ دوز دارو = 400mg (دقت کنید که تقریبا تمام برگه‌های پرونده بیمار – از جمله برگه‌های تلفیق دارویی – بار حقوقی دارند و در صورتی که به هر دلیلی، کار پرونده بیمار به بررسی‌های موشکافانه در دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی بکشد، با هدف تقسیم سهم خطا، تک‌تک واژگان این فرم بررسی خواهند شد. بنابراین سعی کنید اطلاعات مهم را جا نیندازید و هر جا نیاز به اصلاح متن هست این کار را انجام دهید تا موجب سوء برداشت نشود. فرض کنید که متنی حقوقی یا یک چک را می‌نویسید.)

ترتیبی که «داروساز بیمارستانی» برای خواندن مطالب سری «تلفیق دارویی» به شما پیشنهاد می‌دهد:

① نگاهی هلی‌کوپتری به تلفیق دارویی

② تاریخچه تلفیق دارویی

③ چند تصور اشتباه درباره تلفیق دارویی

④ سرنوشت داروهای قبلی بیمار در بیمارستان

 منظور از سرویس در پذیرش بیماران بستری چیست؟

⑥ داروهای نیازمند انجام تلفیق دارویی

⑦ لیست داروهای هشدار بالا (High-Alert) در فهرست رسمی داروهای ایران

 بهترین شرح حال دارویی ممکن (BPMH)

لیست داروهای ممنوعه برای فاویسم

داروهای کاهنده آستانه تشنج

تداخلات دارویی در تلفیق دارویی و بهترین منابع چک کردن تداخلات

⑫ تفاوت تلفیق دارویی Retroactive و Proactive چیست؟

⑬ انواع مغایرت‌های دارویی (Discrepancy)

⑭ مصاحبه با بیمار در تلفیق دارویی | چند نکته کاربردی

⑮ کدام برگه های پرونده بیمار در تلفیق دارویی مهمترند؟

⑯ درباره ستون توضیحات فرم تلفیق دارویی

⑰ تلفیق دارویی پذیرش

⑱ تلفیق دارویی انتقال

⑲ تلفیق دارویی ترخیص

⑳ بهترین برنامه ممکن برای ترخیص دارویی (BPMDP)

㉑ معنی الکتیو چیست؟ | بیمار الکتیو، عمل الکتیو، بخش الکتیو

㉒ تلفیق دارویی تلفنی | شرایط و چالش‌ها

تلفیق دارویی در منزل | کاری تقریبا نشدنی مثل MRI در منزل

㉔ واژگان انگلیسی تلفیق دارویی بیمار خارجی

چند نکته اخلاقی در تلفیق دارویی

جزء حرفه ای و جزء فنی یعنی چه؟ | نحوه محاسبه ضریب K

ژورنال های پیشنهادی برای مطالعه داروسازان بیمارستانی

ز گهواره تا گور امتیاز بازآموزی بجوی | درباره سامانه آموزش مداوم پزشکی

㉙ بررسی و نقد کتاب های تلفیق دارویی در ایران